MA'RUZA. BORLAND С++ BUILDERDA SIKLLAR

Reja:

1.     For sikli va uning qo‟llanilishi.

2.     While va do_while sikllari.

3.     Ichma-ich joylashgan sikllar.

Bir hil hisoblash jarayonlarini bir necha bor takrorlanish jarayonga takrorlanish (takrorlanish) deyiladi. Borland C++ Builderdasturlashtirish tilida takrorlanish operatorining uch xil turi mavjud.

1. for takrorlanish operatori

2. do .. while takrorlanish operatori

3. while takrorlanish operatori

Yechilayotgan masalaga qarab, dasturchi o`zi uchun qulay bo`lgan takrorlanish operatoridan foydalanishi mumkin.

for takrоrlash оpеratоrining sintaksisi quyidagicha:

for (<ifоda1>; <ifоda2>; <ifоda3>)

<оpеratоr yoki blоk>;

Bu оpеratоr amal qilishni <ifоda1> bajarishdan bоshlaydi. Kеyin takrоrlash qadamlari bоshlanadi. Har bir qadamda <ifоda2> bajariladi, agar natija 0 dan farqli yoki rоst (true) bo’ lsa, takrorlanish tanasi - <оpеratоr yoki blоk> bajariladi va охirida <ifоda3> bajariladi, aks hоlda bоshqaruv takrоrlash оpеratоridan kеyingi оpеratоrga o’ tiladi. Takrorlanish tanasi – <оpеratоr yoki blоk> sifatida bitta оpеratоr, shu jumladan bo’sh оpеratоr, yoki оpеratоrlar blоki kеlishi mumkin.

Takrorlanish takrorlanishi davomida bajarilishi lozim bo'lgan operatorlar majmuasi takrorlanish tanasi deyiladi. Takrorlanish tanasi sifatida bir yoki bir nechta operatordan foydalanish mumkin.

Agar takrorlanish tanasida bir nechta operatordan foydalanmoqchi bo`lsak bu operatorlarni blok { } orasiga olishimiz kerak.

Misol 1: 1 dan 10 gacha bo'lgan sonlarni chiqaruvchi dastur:

Borland C++ Builder da dasturu:

void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender)

{

int i;

for(i=1; i<=10; i++)

Memo1->Lines->Add(i);

}

NATIJA:

Ekranda quyidagicha natija xosil bo'ladi: Quyida for takrorlanish operatori batafsil berilgan.

for takrorlanish operatorini umumiy ko'rinishda quyidagicha ifodalash mumkin:

for (o'zgaruvchisining_boshlang'ich_qiymati; takrorlanish_sharti;

o'zgaruvchisini_oshirish)

takrorlanish _tanas i;

o'zgaruvchisini_oshirish o'rnida kamaytirish ham bo'lishi mumkin.

Agar takrorlanish tanasida bir nechta operatordan foydalanmoqchi bo`lsa unda operatorlarniblok { } (begin va end) orasiga olishimiz kerak.

Misol 2: 10 dan 1 gacha bo'lgan sonlarni chiqaruvchi dastur:

Borland C++ Builder da dasturu:

void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender)

{

int i;

for(i=10; i>=1; i--)

Memo1->Lines->Add(i);

}

NATIJA:

break – funksiyasini har qanday takrorlanish operatoriga qo`llash mumkin. Bu funksiya takrorlanish tugatilishini ta’ minlaydi. Ya`ni boshqarilishni takrorlanish operatoridan keyingi operatorga uzatadi.

continue – funksiyasini har qanday takrorlanish operatoriga qo`llash mumkin. Bu funksiya takrorlanish parametrining keyingi qiymatni qabul qilishini taminlaydi. Boshqacha so`z bilan aytganda takrorlanish tanasi tugatiladi. Bunda takrorlanishning o`zi tugatilmaydi.

Misol 3: n natural soni berilgan. Birdan n gacha bo`lgan sonlar yig`indisini hisoblovchi dastur tuzilsin

Borland C++ Builder da dasturu:

void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender)

{

int s,n,i;

n=StrToFloat(Edit1->Text);

s=0;

for (i=1; i<=n; i++)

s=s+i;

Label2->Caption=(s);

}

NATIJA:

for takrorlanish operatorining boshqa imkoniyatlari for takrorlanish operatorida qavs ichidagi ifodalar bo'lmasligi mumkin, lekin ";" bo'lishi shart.

Eng sodda doimiy takrorlanuvchi takrorlanish operatori quyidagicha:

for ( ; ; )