2-LABORATORIYA MASHG’ULOTI: Borland C++ Builderda Label, Edit va Button kompenentlaridan foydalanib dastur tuzish

 2-LABORATORIYA MASHG’ULOTI: Borland C++ Builderda Label, Edit va Button kompenentlaridan foydalanib dastur tuzish 

Maqsad: Operatorlarni tanlash va ishlatish, funksiyalardan foydalanish ko’nikmalarini xosil qilish.

I. Masalani qo’yilishi

1-Topshiriq: Berilgan a sonini b soniga bo’lgandagi qoldiqni va kiritilgan sonning juft yoki toqligini aniqlovchi dastur tuzish.

1. Ish stolida “C++ laboratoriya ishlari” nomli yangi papka yarating va uni ichida “1-dastur”, “2-dastur” , “3-dastur”, “4-dastur”    nomli papkalarni yarating.
2. C++ dasturini ishga tushiring;
3. Yangi loyiha yaratish uchun File→New→ Other→Console Wizard→Ok buyruqlarini tanlang;
4. Hosil bo’lgan kodlar oynasiga quyidagi kodni kiriting:

1. Loyihani ishga tushirish uchun Run→Run buyruqlarini yoki
   
   
   

tugmasini bosing. Natijani kuzating. 

1. Dasturni to’xtating (oynadagi
   
   
    tugmasini bosing);
2. Loyihani ish stolidagi  “C++ laboratoriya ishlari” nomli papkada joylashgan “1-dastur” nomli papkaga “Sonning qoldig’i” nomi bilan saqlang (saqlash uchun File→Save All buyrug’ini tanlang).

Huddi shu misolni Borland C++ Builder dasturini yordamida ko’rib chiqamiz:

1. Borland C++ Builder dasturini ishga tushiring;
2. Yangi loyiha yaratish uchun File→New→VCL Forms Application-C++Builder buyruqlarini tanlang;
3. Forma oynasiga Standart vkladkasidan Tlabel1, Tlabel2, Tlabel3, Tlabel4, TEdit1, TEdit2, TEdit3, TMemo1, TButton1 komponentini joylashtiring va rasmdagi ko’rinishda jihozlang;

4.       Forma oynasida joylashgan komponentlar uchun quyidagi hossalarni belgilan:

Belgilangan komponent	Komponent joylashgan bo’lim nomi	Object Inspector vkladkasi	Hossa nomi/ Hodisa nomi	Qiymat/Amal
Form1		Properties	Caption	Bo'linmaning qoldig'ni, sonning juft yoki toqligini aniqlash dasturi
Tlabel1	Standart	Properties	Caption	a=
			Font	Tahoma, Ж, 14, qora
Tlabel2			Caption	b=
			Font	Tahoma, Ж, 14, qora
Tlabel3			Caption	c=
			Font	Tahoma, Ж, 14, qora
Tlabel4			Caption	Chiziqli dastur
			Font	Tahoma, Ж, 14, yashil
TEdit1 TEdit2 TEdit3			Font	Tahoma, Ж, 16, ko’k
TEdit1 TEdit2 TEdit3			Text
TButton1			Caption	Natija
TMemo1			Font	Tahoma, Ж, 16, jigarrang

5. TButton1 (Natija) komponenti ustida sichqonchaning chap tugmasini 2 marta bosing. Hosil bo’lgan kodlar oynasining ohirida joylashgan “{“ va “}” orasiga quyidagi kodni kiriting:

{ float qoldiq; int a, b, son; a=StrToInt(Edit1->Text); b=StrToInt(Edit2->Text); son=StrToInt(Edit3->Text); // % qoldiqni olishni bildiradi qoldiq = a % b;   Memo1->Lines->Add(IntToStr(a) + " ni " + IntToStr(b) + "ga bo'lgandagi qoldiq "+ FloatToStr(qoldiq) + " ga teng \n");   if (son % 2 == 0) Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(son) + " soni  " + "juft");   else Memo1->Lines->Add(IntToStr(son) + " soni  " +  "toq"); }

6. Loyihani ishga tushirish uchun Run→Run buyruqlarini yoki
   
    tugmasini bosing. Hosil bo’lgan oynada joylashgan Natija tugmasini bosing va natijani kuzating;

7.         Dasturni to’xtating(Run→Programm reset buyrug’ini tanlang);

8.         Loyihani ish stolidagi  Loyihani ish stolidagi  “C++ laboratoriya ishlari” nomli papkada joylashgan “2-dastur” nomli papkaga “Sonning qoldig’i” nomi bilan saqlang.

 

2-Topshiriq: Kiritilgan songa mos ravishda hafta kunini chiqaruvchi dastur tuzish.

1. Yangi loyiha yaratish uchun File→New→ Other→Console Wizard→Ok buyruqlarini tanlang;
2. Hosil bo’lgan kodlar oynasiga quyidagi kodni kiriting:

#include <stdio.h> #include <iostream.h> #include <conio.h> // standart nomlar fazosidan foydalanishni e'lon qilish using namespace std;  int _tmain(int argc, _TCHAR* argv[])   { int n; cout << "Hafta kunini kiriting" << endl; cin >> n;   switch (n) { case 1: cout << "Dushanba"; break; case 2: cout << "Seshanba"; break; case 3: cout << "Chorshanba"; break; case 4: cout << "Payshanba"; break; case 5: cout << "Juma"; break; case 6: cout << "Shanba"; break; case 7: cout << "Yakshanba"; break; default: cout << "Bunday hafta kuni yo'q"; } getch(); return 0; }

3. Loyihani ishga tushirish uchun Run→Run buyruqlarini yoki
   
   
    tugmasini bosing. Natijani kuzating. 1)
   
   
    2) 
   
   
   
4. Dasturni to’xtating (oynadagi  tugmasini bosing);
5. Loyihani ish stolidagi  “C++ laboratoriya ishlari” nomli papkada joylashgan “3-dastur” nomli papkaga “Sonning qoldig’i” nomi bilan saqlang (saqlash uchun File→Save All buyrug’ini tanlang).

Huddi shu misolni Borland C++ Builder dasturini yordamida ko’rib chiqamiz:

9. Borland C++ Builder dasturini ishga tushiring;
10. Yangi loyiha yaratish uchun File→New→VCL Forms Application-C++Builder buyruqlarini tanlang;
11. Forma oynasiga Standart vkladkasidan Tlabel1, Tlabel2, TEdit1, TMemo1, TButton1 komponentini joylashtiring va rasmdagi ko’rinishda jihozlang;

12.   Forma oynasida joylashgan komponentlar uchun quyidagi hossalarni belgilan:

Belgilangan komponent	Komponent joylashgan bo’lim nomi	Object Inspector vkladkasi	Hossa nomi/ Hodisa nomi	Qiymat/Amal
Form1		Properties	Caption	Hafta kunini aniqlash
Tlabel1	Standart	Properties	Caption	Kiritilgan songa mos ravishda hafta kunini aniqlash dasturi
			Font	Tahoma, Ж, 14, qora
Tlabel2			Caption	Raqamni kiriting
			Font	Tahoma, Ж, 14, qora
			Font	Tahoma, Ж, 14, yashil
TEdit1			Font	Tahoma, Ж, 16, ko’k
TButton1			Caption	Natija
TMemo1			Font	Tahoma, Ж, 16, jigarrang

13. TButton1 (Natija) komponenti ustida sichqonchaning chap tugmasini 2 marta bosing. Hosil bo’lgan kodlar oynasiga quyidagi kodni kiriting:

{ int n; n=StrToInt(Edit1->Text); switch (n) { case 1: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Dushanba"); break; case 2: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Seshanba"); break; case 3: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Chorshanba");break; case 4: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Payshanba"); break; case 5: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Juma"); break; case 6: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Shanba"); break; case 7: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni Yakshanba"); break; default: Memo1->Lines->Add("\n Kiritilgan " + IntToStr(n) + " soniga mos hafta kuni yo'q"); } }

14. Loyihani ishga tushirish uchun Run→Run buyruqlarini yoki  tugmasini bosing. Hosil bo’lgan oynada joylashgan Natija tugmasini bosing va natijani kuzating;

15.      Dasturni to’xtating(Run→Programm reset buyrug’ini tanlang);

Loyihani ish stolidagi  Loyihani ish stolidagi  “C++ laboratoriya ishlari” nomli papkada joylashgan “4-dastur” nomli papkaga “Sonning qoldig’i” nomi bilan saqlang.          

 

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar: